Met het organiseren van het multiculturele project Stepping Stones haakt galerie Forma Aktua in op een nog steeds actueel thema: Nederland als multiculturele samenleving en de positie daarbinnen van migranten/kunstenaars.
Wat mensen in het algemeen met elkaar gemeen hebben is dat iedereen handelt vanuit een eigen referentiekader: gezin, opvoeding, familie en milieu, nationaliteit. Op basis van deze factoren wordt je persoonlijke en sociale identiteit gevormd. Op het moment dat iemand om de een of andere reden genoopt wordt tot migratie heeft dit consequenties voor zijn of haar identiteit.
De redenen, keuzes en drijfveren om te ‘migreren’ zijn persoonlijk en individueel en lopen nogal uiteen: oorlog, vervolging, natuurrampen, werk, studie gezinshereniging etc. De migranten nemen hun eigen culturele waarden, religie, taal en andere manieren om hun cultuur uit te drukken met zich mee. Migratie leidt of kan leiden tot culturele interacties (kunst, muziek, literatuur, religie, eten) door wederzijdse beïnvloeding van culturen.
De titel van het project Stepping Stones drukt dit goed uit: je verplaatst jezelf of wordt ‘verplaatst’ op ‘stapstenen’ in letterlijke en figuurlijke zin en deze verplaatsing doet iets met je persoonlijke identiteit.
Voor dit project is een keuze gemaakt voor kunstenaars met een migratie-achtergrond. Allen zijn ze op de een of andere manier met kunst bezig geweest en bezig, zowel in het land van herkomst als in Nederland. De opzet van het project is niet zozeer een expositie in de gebruikelijke zin van het woord, maar meer om door een uitwisseling van ideeën tussen kunstenaars en de galerie/ gastconservator/gespreksleider het proces van het maken van een kunstwerk over migratie en identiteit inzichtelijk te maken. Uiteindelijk zal dit resulteren in een ontmoeting tussen de kunstenaars en het publiek.
Het bestuur van de galerie heeft voor de invulling en realisatie van dit project kunstenaar Xandra Donders van XD-Art Projects gevraagd om als gastconservator en gespreksleider op te treden.
Het bestuur en de expositiecommissie hebben samen met kunstenaar Xandra Donders een selectie gemaakt van de deelnemende kunstenaars en hun verschillende disciplines. Tijdens diverse bijeenkomsten hebben we aan de hand van een aantal vragen proberen te achterhalen welke processen, persoonlijke ervaringen en motivaties gepaard gaan met het thema migratie en identiteit en stelden wij de kunstenaars de volgende vragen:
1) Hoe heb je de aankomst in Nederland ervaren en hoe verliep het aanpassingsproces?
2) Was er sprake van een culturele shock?
3) Voelde je je eenzaam en kwetsbaar en was het moeilijk om contacten te leggen?
4) Waren er problemen met discriminatie, racisme?
5) Voel je je nu veilig ‘thuis’ en ‘welkom’?
6) Wil je eventueel naar je vaderland terugkeren?
De volgende woorden kwamen bij de bijeenkomsten herhaaldelijk weer ter sprake
heimwee, hoop, (zelf)vertrouwen, eenzaamheid, isolement, aanpassingsproblemen, taalbarrière, toekomstperspectief voor jezelf of voor je gezin, migratie als verrijking, verscheurdheid, identiteit als dynamisch proces, vluchten in je identiteit, kiezen voor een lager ego. De opdracht die we vervolgens aan de kunstenaars gaven was: maak een kunstwerk waarin je je persoonlijke ervaringen m.b.t. migratie en identiteit verwerkt.
De bijeenkomsten hadden vooral tot doel de ideeën, de procesgang en de resultaten van de ‘verbeelding’ met elkaar te delen en deze worden zichtbaar gemaakt in de gemaakte kunstwerken. Naast het speciale kunstwerk voor het project zullen de kunstenaars ook andere werken gerelateerd aan de thema’s migratie en identiteit tonen.
Het fascinerende en boeiende aan de diverse gesprekken was dat zowel bij de deelnemende kunstenaars als gespreksleiders het inzicht ontstond dat we in feite allemaal op de één of andere manier ‘migranten’ zijn.
Om het proces voor het publiek te verduidelijken hebben Ton Meijer en Niki Lomvardias van 4 geselecteerde kunstenaars een gefilmd portret gemaakt en daarnaast één van de kunstenaar/gastconservator Xandra Donders.
De gefilmde portretten van Ton Meijer en Niki Lomvardias zullen op twee woensdagavonden, 19 en 26 augustus vanaf 19.30 vertoond worden.
Sanam Tahmasebi heeft speciaal voor dit project een muziekvideo gemaakt en deze zal ook op dezelfde avonden vertoond worden.
De dertien deelnemende kunstenaars zijn:
Anika Mariam Ahmed, Olga Bijzitter-Dzhafarova, Anh Tam Le, Lama Makarem, Arseniy Pantchenko, Niklaus Peter, Jahoud Saflo, Faisel Saro, Tatania Schra, Sanam Tahmasebi, Eleni Tsompanidou, Hana Vendlova en Lubna Yaseen.
Hana Vendlova
Faisel Saro
Anika Mariam Ahmed
Olga Bijzitter-Dzhafarova
Niklaus Peter
Tatiana Schra
Lama Makarem
Eleni Tsompanidou
